Έχοντας τερματίσει σε μια ακόμη Aegean Regatta, ο δρόμος της επιστροφής, από τη Ρόδο προς τη Λέρο, φαντάζει ατέλειωτος. Το Limnaki ( όνομα που χρησιμοποιείται από το πλήρωμα, για το μόλις 28 ποδιών μήκους σκάφος - κανονικό όνομα Limni ), τραβάει την ανηφοριά μέσα από ισχυρά αυγουστιάτικα μελτέμια, με τα μαντάρια να δίνουν ρυθμό καθώς χτυπούν στο άλμπουρο.

Κρατώντας τον επίτονο στο ένα χέρι και τη λαγουδέρα στο άλλο, ατενίζω τον ορίζοντα. Δεξιά αφήνουμε τις Διαβατές και με τον συγκυβερνήτη μου το Σάββα, χαράζουμε πορεία για Νίσυρο. << Θα κάνουμε κύκλο >>, μου λέει, << αλλά πλέον δεν μας πιέζει ο χρόνος >>.

Ο ήλιος αρχίζει να δύει, όταν πια έχουμε φτάσει κοντά στη Νίσυρο. Η κούραση κάνει πλέον έντονη τη παρουσία της.

Οι πέντε συνεχείς μέρες αγώνα και η άμεση αναχώρηση για επιστροφή, δεν άφησαν πολλά περιθώρια ξεκούρασης. Το λιμανάκι της Νισύρου, θα είναι για απόψε το απάγκιο μας.

Καθισμένος στη πλώρη, παρατηρώ ένα νησί απέναντι μας, όχι μεγαλύτερο από 5 τ.χλμ. Το νησί δεσπόζει ανάμεσα στη Κω και τη Νίσυρο, με τις δύο βουνοκορφές του να ενώνονται με ένα στενό κομμάτι ξηράς, το οποίο δεν ξεπερνά σε πλάτος τα 500 μέτρα. Με απόσταση περίπου 4 – 5 ναυτικά μίλια νότια της Κω και 3 μίλια βόρεια της Νισύρου, το μικρό αυτό νησί ανήκει στο Δήμο Νισύρου και η ονομασία του, Γυαλί. Δίπλα στο ιστιοπλοϊκό μας, το καΐκι του κυρ – Μανώλη και τον ίδιο να ετοιμάζει τα δίχτυα και να έχει όρεξη για κουβέντα. Ξέροντας ότι τις καλύτερες πληροφορίες, τις μαθαίνεις από τους ντόπιους, η απορία μου είναι άμεση : << Τι μπορείς να μου πεις για αυτό το νησί >> ;

Σύμφωνα με τον κυρ – Μανώλη, το νησί Γυαλί έχει ηφαιστειακή προέλευση και το εκμεταλλεύονται δύο ελληνικές εταιρίες για εξόρυξη περλίτη και ελαφρόπετρας. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται μόνο με μισθωμένο σκάφος και αφού πρώτα έχεις πάρει τη σχετική άδεια από την εταιρία εξορύξεων, αν και μπορείς να πλησιάσεις και με το ιδιωτικό σου σκάφος.

Τα λατομεία βρίσκονται κατά κύριο λόγο στο Βόρειο – Ανατολικό τμήμα του νησιού ενώ οι εγκαταστάσεις, όπως τα γραφεία της εταιρίας, το εστιατόριο, οι αποθήκες το μηχανουργείο και τα σπίτια των εργαζομένων, εδρεύουν κοντά στη προβλήτα.

Παλαιότερα, όπως μου λέει, το νησί είχε μέχρι και 115 μόνιμους κατοίκους, σε αντίθεση με τους 10 που έχουν απομείνει και είναι εργάτες στα λατομεία

Λίγο πριν λύσει τους κάβους, ο κυρ – Μανώλης γυρίζει χαμογελώντας και μου λέει : << Βρε μέχρι και ο Ανδρέας Μιαούλης έβρισκε καταφύγιο στο νησί τη περίοδο της επανάστασης του 1821 >>. Το καΐκι ξεμακραίνει στα ανοιχτά και με αφήνει με την έντονη επιθυμία να μάθω περισσότερα.

Αργότερα στη περιπλάνησή μου στο πανέμορφο Μανδράκι, τυχαίνει να γνωρίσω τον κύριο Γιώργο, εργάτη στα λατομεία κοντά 30 χρόνια.

Πληροφορούμαι για την επεξεργασία του υλικού και τη μεταφορά του με ταινίες από το λατομείο στα πλοία, για να συνεχιστεί η διανομή του από το Ισραήλ μέχρι την Βόρεια Ευρώπη και από την Άπω Ανατολή μέχρι τις ΗΠΑ. Η παραγωγή φτάνει το 1 εκατομμύριο τόνους το χρόνο ! Το ορυχείο είναι το πρώτο στο είδος του παγκοσμίως, κυρίως σε εξαγωγές. Ο κύριος Γιώργος, παρά την αφοσίωση που έχει για τη δουλειά του, δεν μπορεί να παραβλέψει το γεγονός ότι μέρα με τη μέρα, κατατρώγεται το νησί με αποτέλεσμα σε 50 χρόνια το μεγαλύτερο ύψωμα να μην ξεπερνά τα 30 μέτρα.

Παρά τις ετήσιες 2.500 δενδροφυτεύσεις της εταιρίας και τα πλούσια δάση από κουμαριές και πεύκα τα οποία κυριαρχούν στο νησί, η καταστροφή εξακολουθεί να είναι τεράστια για ένα νησί το οποίο έχει ανακηρυχθεί Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.

Νισύριος στη καταγωγή ο κύριος Γιώργος, μου αναφέρει το ευρύ καλό που έχει η εκμετάλλευση του νησιού. Το 80% των εσόδων του Δήμου Νισύρου, προέρχονται από τη μίσθωση του ορυχείου, καθιστώντας τον έτσι στον πλουσιότερο κατά κεφαλήν Δήμο στην Ελλάδα.

Τον αποχαιρετώ και επιστρέφω στο σκάφος. Έχοντας μέσα μου το μικρόβιο του ιστορικού ενδιαφέροντος, μαθημένος τόσα χρόνια από τη μητέρα μου, καθηγήτρια φιλολογίας, κάνω την κίνηση να της τηλεφωνήσω για να μάθω αυτή τη πλευρά του νησιού.

Από το τηλεφώνημα προκύπτουν τα εξής : Από τις αρχαιολογικές έρευνες, έχει εντοπιστεί μια μικρή κοινότητα και ένα νεκροταφείο με 70 τάφους παρόλο που έχουν βρεθεί μόνο 7 σκελετοί. Οι εγκαταστάσεις των ανθρώπων είναι προϊστορικές, από τη νεολιθική εποχή του χαλκού. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν τείχη και κτήρια, ενώ απολεπίσματα οψιδιανού έχουν συλλεχθεί σε διάφορες θέσεις σε όλο το νησί.

Το πιο αξιόλογο αξιοθέατο, από όλα τα παραπάνω, είναι ένα νεολιθικό αψιδωτό κτήριο στη κορυφή του λόφου.

Η συνέχεια του ταξιδιού, προς την ολοκλήρωση του, μας βρίσκει να μαζεύουμε τα μπαλόνια και να τακτοποιούμε τις σκότες. Βάζοντας πλώρη για τη Λέρο, ρίχνω μια τελευταία ματιά στη πρύμνη μου. Η νήσος Γυαλί, σιγά – σιγά σβήνει από την ορατότητά μου. Μου έρχεται στο μυαλό ο στίχος ενός τραγουδιού : << Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμη ταξιδέψει >>.

Παραφράζοντας τον, σκέφτομαι : << Τα πιο όμορφα νησιά, είναι αυτά που δεν έχουμε ακόμη γνωρίσει >>. Γυρνάω, χαμογελώ, προχωρώ…

Επιμέλεια άρθρου από τον:

Αντώνη Πατενιώτη

Συνεργάτη του Portbook

(Ο Αντώνης Πατενιώτης συμμετέχει ενεργά στους ιστιοπλοϊκούς στίβους για περισσότερα από 20 χρόνια και έχει "τρέξει" σε πανευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωταθλήματα 470 & 420. Τα τελευταία χρόνια συνεισφέρει στο Ναυταθλητισμό, ως προπονητής Ναυτικών Ομίλων).